NS en ProRail blijven onder verscherpt toezicht van ILT

Twee procent van het totaal aantal treinen wordt door de verkeersleiding van ProRail niet conflictvrij gepland. Dat betekent dat er op dit punt nog steeds veiligheidsrisico’s in de dienstregeling op het spoor kunnen ontstaan. Daarom blijft de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) het verscherpt toezicht op ProRail en NS op dit punt handhaven. Dat meldt staatssecretaris Wilma Mansveld van Infrastructuur en Milieu aan de Tweede Kamer.

ILT stelde ProRail en NS onder verscherpt toezicht nadat in april 2012 twee reizigerstrein bij Amsterdam Westerpark op elkaar botsten. Daarbij kwam een persoon om het leven en raakten honderden gewond. De Inspectie concludeerde dat beide spoorbedrijven bij het maken van de dienstregeling de veiligheidsrisico’s onvoldoende hebben laten meewegen.

Conflictvrije dienstregeling

”Werken aan een conflictvrije dienstregeling moet in de genen terechtkomen van allen die voor de planning verantwoordelijk zijn. Dit geldt met name ook voor de circa twee procent van de treinen die door ProRail verkeersleiding worden gepland of herpland”, zo schrijft staatssecretaris Wilma Mansveld van Infrastructuur in haar begeleidende brief bij het ILT-rapport.

“Ik deel de zorgen van de ILT over het gebrek aan zichtbare voortgang ten aanzien van het planproces van treinen binnen 72 uur voor vertrek. In het bijzonder vind ik het zorgelijk dat volgens de ILT bij betrokkenen blijkbaar het belang van de bijdrage van een conflictvrije dienstregeling aan de veiligheid op het spoor onvoldoende wordt beseft”, zo vervolgt de bewindsvrouw.

Rood sein

ProRail en NS sturen volgens ILT voor ongeveer 95 procent actief zodat er niet wordt gepland op een rood sein. Dat betekent dat als de dienstregeling volgens planning verloopt dat de machinist geen onverwachte rode seinen tegenkomt.

Bij het treinongeluk in april 2012 maakte de machiniste van een van de treinen een STS-passage (rood sein-passage). Drie procent van de treinen wordt herpland op het moment dat ze al vertrokken zijn, bijsturing genoemd. Dit valt buiten het ILT-onderzoek.

Veiligheidscultuur

De Inspectie stelt vast dat de planningsnormen zijn aangescherpt en dat de planners de normen in het algemeen naleven. Ook hebben ProRail en NS inspanningen geleverd om de veiligheidscultuur onder planners te verbeteren. Toch wordt het volgens ILT door treindienstleiders en verkeersleiders van ProRail niet altijd nodig of realistisch gevonden om met veiligheidsmarges in de planning rekening te houden.

Om die reden gaat ILT de ontwikkeling van de veiligheidscultuur onder de planners van ProRail en NS scherp in de gaten houden. Ook kijkt de instelling naar de ontwikkeling en doorvoering van verbeteringen naar aanleiding van een onderzoek naar de plannormen dat op dit moment door de spoorbedrijven wordt uitgevoerd.

Veiligheidscommunicatie

ILT onderzocht in 2012 de vakbekwaamheid en veiligheidscultuur van treindienstleiders bij ProRail. Op basis daarvan wordt vastgesteld dat ProRail op de meeste onderwerpen vooruitgang heeft geboekt ten opzichte van 2012. Volgens de Inspectie is er veel werk verzet ”om de problemen rond veiligheidscommunicatie, opleiding, open cultuur en veiligheidskritisch handelen te verbeteren”.

ILT is met name positief over de nieuwe werkwijze voor de gespreksdiscipline, die sinds december 2012 geldt. Alleen op het gebied van afwijking van interne regels door treindienstleiders is nog geen duidelijke verbeteringen geboekt, vindt de Inspectie. Er komt geen vervolgonderzoek op voorwaarde dat ProRail doorgaat met het doorvoeren van de verbeteringen.

Verbeteringen

ProRail zegt in een reactie op het ILT-rapport “alles op alles om de ingeslagen verbetering voort te zetten, zodat ook de laatste twee procent van de geplande treinen aan de veiligheidsnorm voldoet”.

Marieke van Gompel