Transdev-topman: OV-sector moet zichzelf opnieuw uitvinden

Vervoerders en aanbestedende overheden moeten zichzelf opnieuw uitvinden en nadenken welke rol zij willen innemen in het geheel van mobiliteit. Dat zei Performance Director Manu Lageirse van Connexxion/Transdev tijdens het Jaarcongres OV-Campus van CROW en DOVA. De behoeftes van reizigers veranderen namelijk snel en er moet in concessies ruimte komen om snel in te spelen op innovaties in de sector. 

Volgens Lageirse zijn de bestekken in Nederland best flexibel, maar tegelijkertijd beperkt door hun duur. Een concessie duurt al snel tien jaar, maar de wensen van reizigers zijn niet langer tien jaar hetzelfde. Zelfs tijdens een concessie moet dus snelheid gemaakt kunnen worden met innovaties. Op 21 mei zal Lageirse met andere OV-kopstukken tijdens het OV Debat // Aanbesteden verder praten over de mogelijkheid om te innoveren in concessies.

Groei tegenover krimp

In de OV-sector moeten vervoerders en overheden samen optrekken in de zoektocht naar de beste oplossing voor de reiziger, want dat kan per concessie flink verschillen. In de steden wordt het namelijk steeds drukker, terwijl in regionale gebieden eerder sprake is van krimp of een gelijkblijvende vraag. De beschikbare budgetten worden vaak wel minder. Dit zorgt voor verschillende uitdagingen, waar dus verschillend op moet worden ingespeeld.

Lageirse was eerder directeur van Veolia Nederland, maar werkte sinds 2015 bij moederbedrijf Transdev in Frankrijk. In die periode heeft hij geleerd dat Nederland op veel gebieden voorop loopt in het openbaar vervoer. Waar het OV in andere landen is vastgelopen, staat Nederland in de klanttevredenheid én in groei voorop. Dit komt omdat er in het buitenland weinig ruimte is voor innovatie en vernieuwing, in tegenstelling tot in Nederland. “Maar we zijn er nog niet. In Nederland moeten we de komende tien tot vijftien jaar echt nog een aantal slagen maken.”

Hij denkt dan bijvoorbeeld aan meer flexibiliteit voor een goede ketenreis en flexibele oplossingen. Hij denkt ook dat veel winst te halen is door ontschotting. Het opent deuren als de middelen en voertuigen voor het doelgroepenvervoer ingezet kunnen worden voor het OV. Dit is in het verleden al geprobeerd, maar het blijkt in de praktijk toch lastig. “Maar als het lukt, is veel vooruitgang te boeken”, aldus Lageirse.

Politiek

De Zuid-Hollandse gedeputeerde Floor Vermeulen erkende dat dit een mooie oplossing is, maar noemde ook de weerstand die hiertegen bestaat bij zowel OV-autoriteiten, gemeenten en reizigers. Er is dus een goed verhaal nodig en lef van een overheid. De provincie Zuid-Holland is daar heel bewust mee bezig geweest in de nieuwe OV-concessies. “Door schotten die nu bestaan, blijven mensen op hun eilandjes. Dus met deze innovatie moeten we heel snel aan de slag.”

Het is ook essentieel dat vervoerders en OV-autoriteiten ideeën mogen uitproberen die  mogen mislukken, vult Sharon Dijksma aan, voorzitter van het Dagelijkse Bestuur van de Vervoerregio Amsterdam. Een belangrijk onderdeel van innoveren is namelijk de vrijheid om te kunnen experimenteren, zonder dat dit zeker een succes wordt. Volgens Dijksma is de Vervoerregio voorzichtig bezig met experimenten met MaaS, waarbij ze benadrukt dat enkele voorstellen zullen worden afgeschreven. Maar ruimte maken voor innovatie in concessies is essentieel. “Anders sta je stil en dat is achteruitgang.”

Innovatie

De deelnemers aan het panelgesprek waren het erover eens dat innovatie belangrijk is. Daarmee kan namelijk het openbaar vervoer en het vervoer van de reiziger nog flink verbeteren. Die trend is al ingezet – er komen nieuwe vervoersvormen en -concepten op zoals MaaS. Lageirse: “MaaS is een gigantische kans, maar ook een uitdaging. We moeten onszelf opnieuw gaan uitvinden. We moeten nadenken over wat de rol van de vervoerder en opdrachtgever in het geheel is.”

Daarbij moet ook nagedacht worden over mogelijkheden waarop vervoerders hun aanbod in een concessie sneller kunnen aanpassen aan de wensen van de reizigers. “Vandaag hangt dat soms af van de bereidwilligheid en de durf van de opdrachtgever”, stelt hij. “We moeten dus nadenken hoe we die flexibiliteit in concessies kunnen inbouwen, zodat we sneller op de behoefte kunnen inspelen. Daar moeten we samen naar zoeken. Ik heb geen pasklare oplossing, maar ik zie dat die behoefte er is.”