Platleggen treinverkeer bij Den Haag en Rotterdam was onnodig

Het platleggen van het treinverkeer bij Den Haag en Rotterdam, waardoor in februari van dit jaar een grote chaos op het spoor ontstond, was niet nodig. Dat blijkt uit rapporten van de Inspectie voor Leefomgeving en Transport (ILT) en de TNO naar de gang van zaken bij de buitengebruikstelling van wissels en sporen bij Den Haag en Rotterdam. “Er was op geen enkel moment sprake van een acuut gevaarlijke situatie die om direct ingrijpen vroeg”, schrijft staatssecretaris Wilma Mansveld aan de Tweede Kamer. 

Door de spoedoperatie van vier kapotte wissels bij de twee steden raakte het treinverkeer op 19 september flink ontregeld en liepen veel reizigers vertraging op. Ook de dag daarna reden er minder treinen. ILT en TNO concluderen ProRail niet de gebruikelijk procedures volgde om een buitendienststelling beheerst te laten verlopen. Dat heeft geleid tot onduidelijkheid bij het uitvoerend personeel, waardoor het buiten gebruik nemen van de sporen slecht werd beheerst. Daardoor onstond onnodig veel hinder voor reizigers, met name in Den Haag. De buitendienststelling rond Rotterdam Centraal is wel beheerst verlopen en veroorzaakte minder hinder voor de reiziger.

Noodstop

Een regionale medewerker verkeersleiding liet door alle onduidelijkheid bij Den Haag Holland Spoor een trein een noodstop maken. Dit kwam volgens TNO doordat de situatie voor de regionale medewerkers verkeersleiding niet duidelijk was en daarom de veiligheid kon worden gegarandeerd. Het feit dat de noodstop voor 18.00 uur gebeurde, terwijl de infra om 18.00 uur buiten gebruik zou worden genomen, leidde volgens TNO tot extra verwarring.

“Dit incident was de directe aanleiding voor het tijdelijk staken van de treindienst. Het is aannemelijk dat als dit incident niet was gebeurd de afschaling soepeler was verlopen conform het door het regionaal management Verkeersleiding opgestelde plan”, aldus het onderzoeksinstituut.

Onderhoudsnormen

ILT ziet in de gebeurtenissen rond 19 februari een bevestiging van conclusies die in haar rapport over prestatiegericht onderhoud werden getrokken, namelijk dat ProRail op een te weinig beheerste manier afwijkt van haar eigen onderhoudsnormen. TNO stelt dat een van de belangrijkste oorzaken van de problemen op het spoor te wijten vallen aan onduidelijkheid binnen ProRail over de te hanteren normen.

TNO concludeert in haar rapport dat de normoverschrijdingen op 19 februari acuut zijn geworden door het trekken van een strakke, meer kritische lijn door regionale medewerkers van assetmanagement. “Dit was ingegeven door de recente audits door de Inspectie Leefomgeving en Transport en nieuw beleid bij ProRail. Door het strenger handhaven van de (VW) normen moesten de vier wissels en twee sporen volgens regionale medewerkers met urgentie worden opgepakt, terwijl de overschrijdingen tot dat moment op basis van expert judgement acceptabel werden gevonden.” Maar uit het onderzoek van TNO blijkt dat niet is aangetoond dat op dat moment ook direct een onveilige situatie is ontstaan.

Procedures

Zowel TNO als ProRail stelt voor dat het Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR) bij dit soort incidenten veel sturender moet zijn en regie moet voeren. In het OCCR is op 19 februari geconstateerd dat de situatie in de regio onvoldoende beheerst verliep. Er is geprobeerd de partijen in de regio aan te sporen tot het delen van de juiste informatie, maar het OCCR heeft het proces niet in goede banen kunnen leiden of overgenomen.

TNO stelt dat het van groot belang is dat door alle partijen wordt vastgehouden aan bestaande procedures. “Als blijkt dat processen niet goed verlopen, moeten medewerkers samen op zoek naar de knelpunten die ervoor zorgen dat de procedures niet werken. Dit betekent niet dat afgeweken moet worden van de procedures, maar dat moet worden gezocht naar wat er nodig is om verder te kunnen.”

Aanbevelingen

“Een aantal betrokken medewerkers van ProRail is niet in staat geweest in de telefoongesprekken boven tafel te krijgen wat er nodig was om de benodigde maatregelen te kunnen nemen. Hierop zou getraind kunnen worden, omdat het een organisatie veel veerkrachtiger maakt”, aldus TNO.

ProRail heeft laten weten “de conclusies van beide rapporten te onderschrijven en de aanbevelingen ter harte zal nemen”. Zij “betreurt het zeer” dat door de gang van zaken op 19 februari veel reizigers onnodig veel overlast ervaren hebben.

Marieke van Gompel

Lees ook:

‘Spoedoperatie wissels geen relatie met incident Hilversum’