‘Nederlandse spoor bereikt grenzen van capaciteit’

NS vestigt dit jaar een nieuw record met het aantal te vervoeren reizigers in september. De vervoerder verwacht in de komende maand 35 miljoen reizigers – bijna 5 procent meer dan een jaar eerder. NS en ProRail hebben maatregelen genomen, maar blijven waarschuwen voor drukte. Bovendien zien ze dat de grenzen van het huidige spoor bijna bereikt zijn.

Traditioneel gezien is september de drukste maand in het jaar voor NS. Vorig jaar werd ook al gesproken over een recordmaand, omdat er 33,3 miljoen passagiers werden verwacht. Nu is het aantal reizigers dus opnieuw gegroeid, volgens NS mede door een groeiende economie en een dalende werkloosheid. Wat ook meespeelt zijn de studenten, die in september allemaal massaal aan nieuwe opleidingen beginnen. In latere maanden neemt het aantal reizigers langzaam iets af.

Beschikbaarheid spoor

Voor de toename van het aantal reizigers, heeft NS 200 treinen meer beschikbaar dan vorig jaar. Maar NS-topman Roger van Boxtel stelt tegelijkertijd dat staan tijdens de spitsuren onvermijdelijk is omdat het zo druk is in Nederland. De komende jaren zullen er nog meer treinen instromen, maar ook daaraan zit een grens vanwege de beschikbare ruimte. “We gaan straks naar een punt dat Nederland niet genoeg spoor heeft voor al deze treinen”, waarschuwt hij.

Dit werd onlangs ook erkend door ProRail, die de beschikbare spoor heeft verdeeld voor de dienstregeling van 2018. Veertig passagiers- en goederenvervoerders hadden hun verzoeken ingediend en volgens de infrabeheerder konden alle wensen passend gemaakt worden. Maar ProRail meldde liet tegelijkertijd ook weten dat het systeem nu tegen haar grenzen loopt.

Niet alleen het aantal reizigers, maar ook het aantal kilometers dat per trein wordt afgelegd zit namelijk in de lift. Dit kan momenteel nog gefaciliteerd worden door projecten waar ProRail de afgelopen tijd aan heeft gewerkt – zoals de bouw van nieuwe stations en een betere doorstroming op emplacementen – maar de te verwachten groei vereist weer nieuwe werkzaamheden. “Meer investeringen in infrastructuur en innovaties zijn nodig zodat ProRail ook in de toekomst de groei van het treinverkeer kan blijven faciliteren.”

Nieuwe treinen

Overvolle treinen zorgen al enkele jaren voor klachten van reizigers en reizigersorganisaties, met name in september. Ook vorig jaar werd gesproken over treinen die zo druk waren, dat reizigers zich voelden als ‘haringen in een ton’. Vorig jaar startte NS met een pakket aan maatregelen om de drukte tegen te gaan en het is ook een van de redenen dat NS flink heeft geïnvesteerd in nieuwe treinen.

De eerste zijn al ingestroomd en de komende jaren zullen nog meer nieuwe voertuigen op het spoor verschijnen. “Naast 58 nieuwe sprinters, volgen vanaf 2018 nog eens 118 nieuwe sprinters en vanaf 2021 nog een aanvullende 79 nieuwe intercity’s”, aldus de spoorvervoerder. Maar dat is alleen niet voldoende. “Investeren in treinen alleen is niet voldoende om de drukte in de Nederlandse spits op te vangen”, denkt Van Boxtel.

Rover erkent dat het een uitdaging is om de drukte op het spoor op te lossen. “De drukke spits is in Nederland een maatschappelijk probleem. Niet alleen op het spoor is het druk, ook op de weg loopt de reiziger vast. Voor beide problemen is het belangrijk dat er wordt geïnvesteerd in het OV en slimme investeringen worden gedaan. Rover pleit voor meer ruimte op het spoor door te investeren in uitbreiding op bestaande en te verwachten knelpunten.”

Drukte

NS zet momenteel ook in op enkele andere maatregelen om reizigers tegemoet te komen. Volgende week starten testen met de tienminutentrein tussen Amsterdam en Eindhoven. Dit zal er volgens NS voor zorgen dat er 15 procent meer reizigers vervoerd kunnen worden. Tevens worden er langere treinen ingezet en wordt het spitsmijdproject MyOV verder uitgebreid. Vanaf september geldt dit programma ook voor de trajecten Zwolle-Groningen en de hogesnelheidslijn tussen Amsterdam-Rotterdam-Breda.

Een nieuwe maatregel is een test met korting wanneer reizigers buiten de zogenaamde hyperspits reizen. Het is normaliter het drukste tussen 07.30 en 08.30, maar de spits duurt van 06.30 tot 09.00 uur. Reizigers met een Altijd Voordeel-abonnement kunnen in de maanden september, oktober en november aan de randen van de spits met 40 procent korting reizen. Ook kunnen deze abonnementhouders tussen 11.00 en 15.00 uur met 60 procent korting reizen. NS verwacht dat circa 21.000 reizigers hiervan gebruik kunnen maken.