‘OV-reiziger stapt weer vaker over op ander vervoersmiddel’
‘Vermijd de spits’ veranderde in korte tijd van ‘beperk het aantal reizen’ naar ‘reis zo min mogelijk’. Onder meer in het openbaar vervoer was te zien dat onvoldoende gehoor werd gegeven aan het advies om thuis te blijven, zei premier Mark Rutte tijdens de laatste persconferentie over het coronavirus. Daar lijkt met de gedeeltelijke lockdown meer verandering in te zijn gekomen. Welk gedrag vertoont de OV-reiziger?
Trein, tram, bus en metro waren vorige week weer minder vol. Desondanks is er allesbehalve sprake van een drastische terugval zoals in het begin van de crisis, zegt Arthur Scheltes, OV-expert bij mobiliteitsadviesbureau Goudappel Coffeng. Hoewel hij een grotere dip had verwacht, is het niet onlogisch dat het openbaar vervoer minder hard wordt getroffen dan in het voorjaar. “Zeker als je bedenkt dat de herfstvakantie ook meeweegt in de cijfers.”
Daarnaast geldt er geen advies om het OV alleen te gebruiken voor noodzakelijke reizen en blijven de scholen open. Ook zijn we inmiddels meer gewend aan het dragen van een mondkapje, aldus Scheltes. Desondanks geven de cijfers wel de ernst aan van de huidige situatie in het openbaar vervoer.
Herfstvakantie-effect
Vorige week checkten reizigers circa 10,8 miljoen keer in voor een reis met het openbaar vervoer; ruim 60 procent minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Daarmee nam het aantal check-ins in een week tijd met een vijfde af, blijkt uit data van de OV-chipkaart die worden bijgehouden door Translink.
Het is volgens Scheltes nog te vroeg om harde conclusies uit deze cijfers te trekken. Hij waarschuwt voor het ‘herfstvakantie-effect’ in het noorden van het land. Ook is vergelijken met dezelfde periode vorig jaar lastig, omdat de vakanties toen anders verdeeld waren. “Dat vertroebelt de resultaten. OV en onderwijs zijn heel sterk aan elkaar gecorreleerd.” Daar zal ook deze week sprake van zijn in de andere regio’s.
(Tekst gaat verder onder de afbeelding)
Verschuiving
Desondanks kan voorzichtig worden gesproken van een ‘interessante verschuiving’ van reisgedrag sinds de aanscherping van de coronamaatregelen, aldus Scheltes. “Je ziet – net zoals bij de eerste lockdown – weer een verschuiving naar andere modaliteiten, al is dat lang niet zo extreem als in het begin van de coronacrisis.” Terwijl het openbaar vervoer vorige week aan reizigers inleverde, bleef het aantal reisbewegingen met de auto nagenoeg gelijk en nam het aantal fietsritten weer toe.
Scheltes baseert zich daarbij op het Nederlands Verplaatsingspanel (NVP), dat bestaat uit een representatieve groep van 13.000 Nederlanders. Daarmee vormt dit een grootschalige informatiebron over reisgedrag. De analyses van deze data worden met name uitgevoerd door Sander van der Drift, expert mobiliteitsdata bij DAT.Mobility, dat samen met Kantar en Mobidot initiatiefnemer van het panel is.
Ingeleverd op lange afstanden
Het mag duidelijk zijn dat in 2020 een flinke mobiliteitstransitie heeft plaatsgevonden. Onder de OV-reizigers die niet konden thuiswerken, vond een modal shift plaats naar auto, fiets en lopen. Sinds juli werd het weer langzaamaan drukker in het OV, maar lang niet alle reizigers hadden de weg teruggevonden toen de teugels weer werden aangetrokken.
Veel mensen zijn thuis blijven werken en gaan zij wel naar kantoor, dan blijven zakelijke bezoeken vaak uit omdat veel meetings digitaal plaatsvinden. Op het ‘hoogtepunt’ – eind september – telde Translink in één week bijna 14,5 miljoen check-ins in het OV; nog altijd slechts circa de helft van een vergelijkbare periode in 2019.
(Tekst gaat verder onder de afbeelding)
Lange afstanden
Uit het NVP blijkt dat het OV het hardst wordt getroffen op de langere afstanden, legt Scheltes uit. “Het aantal ritten met een afstand van meer dan 50 kilometer ligt op ongeveer de helft van het niveau van voor de crisis. Bij kortere afstanden tot aan 10 kilometer ligt dit met 70 procent veel minder ver onder het oude niveau. Op de afstanden waar het OV achterblijft, zie je gebruik van de fiets juist toenemen. Ook boven de 50 kilometer.”
Nu de herfst is aangebroken en de winter dichterbij komt, breekt dan ook een interessante periode aan. Scheltes: “Een deel van de reizigers die het OV sinds de corona-uitbraak kwijt is, zit nog steeds op de fiets of loopt. Het is afwachten wat zij gaan doen als het slechter weer wordt.”
Lees ook:
