CO2-uitstoot

Hoe vervuilend zijn dieselbussen in het openbaar vervoer?

De VDL Citea LLE 120 dieselbus rijdt rond in Utrecht. Foto: Flickr/https://tinyurl.com/mym36jxe

Stinkende zwarte rookpluimen uit de uitlaat en een ronkende motor: de dieselbussen moeten zo snel mogelijk plaatsmaken voor elektrische- of waterstofbussen. In 2030 moeten alle bussen zero emissie zijn. De overheid trok hier vorig jaar 40 miljoen euro voor uit. Ook dieseltreinen moeten zo snel mogelijk vervangen worden door schonere voertuigen. Hoe vervuilend zijn de dieselvoertuigen in het OV eigenlijk?

Dit jaar rijden in Nederland al 1.574 elektrische- of hybride bussen rond, blijkt uit data van het CBS. Dat is twintig procent van alle bussen in het land. Dat betekent dat nog 6.425 bussen rondrijden op diesel. Kennisinstituut CROW berekende dat de OV-bussen in 2019 in totaal 370.000 ton – oftewel 0,37 megaton – CO2 uitstootten. Dit is slechts één procent van de uitstoot van de gehele mobiliteitssector.

Toch dringt de overheid aan op het verduurzamen van de busvloot, en ook de provincies stellen het als eis voor de concessies. Een standaard dieselbus stoot gemiddeld ruim 1.100 gram CO2 uit per kilometer, blijkt uit onderzoek van TNO. Een langere dieselbus met drie assen stoot ongeveer 1.400 gram CO2 per kilometer uit. Dit zijn alleen de uitlaatemissies.

De productie van de brandstof heeft ook nog impact op de klimaatbelasting van de dieselbus. Vergeleken met andere bussen komt de dieselbus ook op dit gebied niet goed voor de dag. De CO2-uitstoot bij de productie van diesel ligt 11 procentpunt hoger dan bij de productie van CNG-gas voor bussen. De productie van grijze waterstof stoot ook CO2 uit. Volgens TNO is dit een kwart minder dan de hoeveelheid CO2 die vrijkomt bij de productie van diesel.

Op het gebied van luchtverontreiniging presteren alle voertuigen die rijden op fossiele brandstoffen slecht. Bussen die rijden op gas of biogas, stoten evenveel stikstof uit als dieselbussen. Bussen die rijden op biodiesel zijn iets minder vervuilend dan bussen die rijden op reguliere diesel. Alle elektrische- en waterstofbussen stoten geen luchtverontreinigende stoffen uit door de brandstof, maar bij slijtage van de banden komt wel stikstof vrij. Dit geldt natuurlijk ook voor diesel- of gasbussen.

Personenauto of dieselbus?

De dieselbussen lijken door dit verhaal enorm vervuilende voertuigen, maar is dit wel zo? In een bus is natuurlijk plaats voor meerdere passagiers. Rijkswaterstaat heeft onderzoek gedaan naar de uitstoot per reizigerskilometer. Daarmee wordt de totale uitstoot van verschillende voertuigen gedeeld door het aantal personen dat gemiddeld in het voertuig zit. Bij een dieselbus ligt dit getal op ongeveer tien personen.

In deze berekening zitten alle cijfers: de uitstootcijfers van het rijden en de uitstoot die vrijkomt bij de productie van de brandstof. Per reizigerskilometer stoot een dieselbus totaal 129 gram CO2 uit. Een bus op groengas stoot per reizigerskilometer totaal 55 gram CO2 uit en een bus op waterstof 116, ervan uitgaande dat de bus rijdt op grijze waterstof. Een bus op groene waterstof heeft geen uitstoot. Ter vergelijking: een middelgrote benzineauto stoot 204 gram CO2 uit per kilometer.

Hieruit kun je concluderen dat een dieselbus per reizigerskilometer zuiniger is dan een personenauto op benzine. In een personenauto zitten gemiddeld 1,4 personen. Per reizigerskilometer stoot een personenauto dus 146 gram CO2 uit. In een auto kunnen in totaal vaak vijf personen zitten en valt er dus niet heel veel winst te behalen. In een bus is vaak plek voor ruim 60 personen. De uitstoot per persoon daalt dan enorm.

Vliegtuig of dieseltrein?

Een vliegtuig dat een afstand vliegt tussen de 700 en 2.500 kilometer is de grote vervuiler. Per kilometer stoot zo’n vliegtuig maar liefst 21.500 gram CO2 uit. Gemiddeld genomen zitten in een vliegtuig 125 personen. Ieder persoon stoot per kilometer in een vliegtuig 172 gram CO2 uit. Net iets minder dan een personenauto die rijdt op benzine waar één iemand in zit. Voor kortere vluchten is het cijfer nog hoger. Per reizigerskilometer stoot een vliegtuig dan maar liefst 234 gram CO2 uit.

De treinen presteren het beste als het aankomt op uitstoot. De elektrische treinen in Nederland rijden op groene stroom. Dat betekent dat bij het opwekken van de stroom ook geen CO2 wordt uitgestoot. Een dieseltrein stoot per reizigerskilometer 9 gram CO2 uit.

Lees ook:

Auteur: Sander Van Vliet

9 reacties op “Hoe vervuilend zijn dieselbussen in het openbaar vervoer?”

GERARD ploeg|11.08.23|08:59

Alles wat op diesel rijd is zo giftig ook op korte termein dat je nog beter elke dag
2 pakjes sigaretten kan roken.
Het zijn vooral fossiele industriëlen
Met met dit moordenaars gif blijven
Doorgaan gp

VAXRO UWLIYA|15.12.22|17:23

Laat gewoon die dieselbussen, ze zijn comfortabeler en klinken beter dan die elektrische troep. weet je wat pas zal helpen? Vliegtuigen, auto’s en vrachtwagens minder vervuilend maken. Bussen zijn daarintegen bijna helemaal niks vergeten met andere voertuigen. De dieselbussen zijn comfortabel en groot genoeg, waarom kleinere oncomfortabelere troep inzetten als het toch bijna niks helpt?

VAXRO UWLIYA|15.12.22|17:18

Toch flauw dat ze de reiservaring verpesten voor het millie, ookal heb ik niks tegen het milleu redden vind ik dit toch overbodig. Die elektrische bussen klinken verrot, zijn te klein en oncomfortabel. De dieselbussen zijn gewoon veel comfortabeler en ze vervangen met e-bussen zal nauwelijks verschil geven in het milleu, alleen maar goedkopere troep inzetten die “zero emissie” is zorgt voor een onprettige reiservaring en doet bijna niks tegen het millue.

Han van der Wal.|14.12.22|09:37

Er rijden ook niet ruim 6.400 OV bussen maar 5.000.
In het artikel worden appels met peren vergeleken.
Er is nog veel te doen bij de verduurzaming van OV en klaarblijkelijk ook bij de nieuwsgaring

Henk Baarbé|14.12.22|00:34

Een goede Euro VI dieselbus is qua luchtkwaliteit (uitstoot van NOx en deeltjes) niet veel slechter dan een batterij-elektrische bus of een CNG-bus. Rijden op HVO (hydrotreated vegable Oil) heeft daarop niet veel invloed. Over de uitstoot van CO2 kan je lang discussieren. Lokaal heeft de elektrische bus geen CO2 uitstoot, maar CO2 is geen lokaal probleem. Als het om de uitstoot gaat wint de fiets op alle fronten.

Martin Kroon|13.12.22|22:00

Niet verhelderend met cijfers die ook anders geïnterpreteerd kunnen worden.’Groene stroom’ zonder CO2-uitstoot bestaat niet. Vandaag met windstil/bewolkt weer reed NS bijna 100% op gas/kolen/atoom-stroom. Idem E-bussen, die nooit ‘nul CO2’ zijn.
Essentieel bij autoOV is het feit dat elke autokm additionele uitstoot geeft; wie in het OV stapt boegt geen uitstoot toe. ‘Ex-post’ gemiddelde uitstoot per pkm is onzin criterium, ‘marginale uitstoot’ per pkm is relevanter, dus per trip per persoon.

Martin Kroon|13.12.22|21:11

Een niet verhelderend stuk met cijfers die ook anders geïnterpreteerd kunnen worden. ‘Groene stroom’ zonder CO2-uitstoot bestaat niet. Vandaag met windstil en bewolkt weer reed NS bijna 100% op gas/kolen/atoom-stroom. Idem E-bussen, die full-cycle nooit 0 CO2 zijn. Essentieel is dat elke autokm additionele uitstoot geeft, terwijl wie in het OV stapt geen uitstoot toevoegt. Ex-post gemiddelde uitstoot per pkm is onzin criterium, marginale uitstoot per pkm is relevanter, dus per trip per persoon.

asierts|13.12.22|13:40

Ik mis in dit overzicht de optie van HVO100-diesel. Dat heeft een zeer lage CO2-uitstoot en je hebt geen gedoe met laadinfrastructuur, accu’s, nieuwe voertuigen etc

Jo Dormans|13.12.22|11:28

Stinkende zwarte rookpluimen uit de uitlaat en een ronkende motor?

Best tendentieus gesteld deze openingszin.
Dit is al decennia niet meer het geval bij dieselmotoren.