Opknippen spoornetwerk leidt niet tot vaker overstappen
Het opknippen van de Nederlandse spoornetwerk hoeft niet direct te betekenen dat reizigers vaker moeten overstappen. Dat zegt directeur Arjen Jaarsma van adviesbureau voor openbaar vervoer Balancia. De Europese Commissie wil dat het reizigersvervoer vanaf 2019 verregaand wordt geliberaliseerd. Om dit mogelijk te maken moet het Nederlandse spoorsysteem in drie of vier stukken worden opgedeeld.
Spoorvervoerder NS en FNV Spoor gingen vorige week fel van leer tegen de plannen van de Europese Commissie. Volgens FNV en NS betekent de opdeling van het spoornetwerk dat reizigers vaker moeten gaan overstappen. Meer spoorvervoerders toelaten op hetzelfde spoor zou leiden tot gekibbel, treinvertragingen en onveilige situaties.
Lange corridors
Jaarsma: “Bij liberalisering worden er over het algemeen percelen gemaakt die logisch zijn voor de reiziger. Daarbij worden het spoornetwerk verdeeld over lange corridors. Kijk bijvoorbeeld in Engeland naar de West Coast Main Line en de East Coast Main Line die het gehele land doorkruisen. Ook in Nederland zal het straks nog steeds mogelijk zijn om lange afstanden per trein af te leggen.”
Woordvoerder Eric Trinthamer van de NS: “We hebben in Nederland een hecht netwerk van stations dat niet zomaar van elkaar los te trekken is. Bovendien willen onze reizigers rechtstreeks van A naar B vervoerd worden. Als Nederland opgeknipt wordt in drie delen, betekent dit dat ze vaker moeten overstappen.”
Fijnmazig netwerk
Jaarsma: “Voorwaarde voor liberalisering is dat een land een goede infrastructuur heeft. Omdat Nederland zo’n fijnmazig netwerk heeft is ons land hier juist uitermate geschikt voor.” De directeur noemt als voorbeeld Japan dat ook een fijnmazig spoornetwerk kent en waar liberalisering succesvol is doorgevoerd.
Veolia-directeur Manu Lageirse: “Als je ons netwerk op een goede manier indeelt, dan wordt het aantal overstappen beperkt. Wij denken daarnaast dat het op een bepaald moment juist goed is om over te stappen. Als het voor de reizigers betekent dat vaker overstappen sneller en goedkoper is, dan maken zij andere keuzes.”
Liberaliseren
“Het is goed als een onafhankelijke partij hier naar kijkt. We hebben er belang bij dat dit wordt onderzocht. Als de Europese Commissie gelijk heeft, dan moeten we hier van profiteren”, zegt Lageirse.
Volgens de Europese Commissie leidt het liberaliseren van het personenvervoer tot lagere prijzen en betere service aan de reiziger. Daarnaast zou een hogere efficiency ervoor zorgen dat vervoersbedrijven niet langer afhankelijk zijn van overheidssubsidies.
Zeggenschap
Liberalisering zorgt er volgens FNV Spoor voor dat de zeggenschap van de NS aan de markt wordt verkocht. Nederland loopt daarbij het risico aan Duitse en Franse spoorbedrijven overgeleverd te zijn.
Jaarsma: “De zeggenschap over het eigen spoor zal altijd in handen blijven van spoorbeheerder ProRail. Die zal nooit in buitenlandse handen vallen. Daarom heeft de Europese Commissie in haar plannen zo’n duidelijke scheiding gemaakt tussen de netbeheerder en de spoorvervoerder. De reiziger is vooral geïnteresseerd in een goed product voor een lage prijs en veel minder in het herkomstland van de spoorvervoerder.”
Hoofdrailnet
De regering besloot onlangs om de concessie voor het hoofdrailnet tot 2025 aan de NS te gunnen. Als de Europese wetgeving wordt goedgekeurd, dan wordt deze verlenging niet stop gezet. Wel zal de Nederlandse overheid in 2023 met de Europese Commissie moeten onderhandelen over voortzetting van deze concessie.
De Europese lidstaten en het Europese Parlement moeten zich nog over de plannen van de Europese Commissie buigen. Het Vierde Spoorpakket wordt donderdag in de Tweede Kamer behandeld.
Marieke van Gompel
Lees ook:
Tweede Kamer kritisch over Vierde Spoorpakket
‘Liberalisering Europees reizigersvervoer te rooskleurig’
