‘Aansturing Uithoflijn vertoonde vanaf start tekortkomingen’

Zowel de provincie en de gemeente Utrecht hebben onprofessioneel gehandeld rond de Uithoflijn. De informatievoorziening aan de bestuurders was lange tijd gebrekkig, ze hebben te weinig sturing gegeven aan het project en de twee partijen hadden te weinig oog voor wat het beste is voor het project. Die harde conclusies trekken de Rekenkamer Utrecht en de Randstedelijke Rekenkamer in een gezamenlijk rapport.

In de originele planning zouden er al in juli 2018 trams gaan rijden over de Uithoflijn. Voor een bedrag van 321,2 miljoen moest het mogelijk zijn om deze sneltramverbinding op te leveren. Maar vorig jaar bleek dat daarvan geen sprake was – het project liep forse vertraging op en de kosten zijn inmiddels met ongeveer 100 miljoen euro toegenomen.

Dit komt onder andere omdat de samenwerking allesbehalve vlekkeloos verliep, adviezen en aanbevelingen niet of te laat werden opgevolgd én omdat de totale omvang van het project en dus de kosten pas eind 2017 bekend werden bij de Raad en de Staten.

Aansturing

Met name de aansturing van het project Uithoflijn moet het ontgelden in het onderzoek.  heeft vanaf de start belangrijke tekortkomingen vertoond, zo wordt geconcludeerd in het onderzoek. “De integrale verantwoordelijkheid en aansturing voor het totale project waren lange tijd onduidelijk en onvoldoende belegd”, beschrijven de Rekenkamer Utrecht en de Randstedelijke Rekenkamer.

“Het project Uithoflijn wordt uitgevoerd in een complex speelveld, waarbij gemeente, provincie en projectorganisatie Uithoflijn ieder verantwoordelijk zijn voor een deel van de uitvoering. Er is onvoldoende integraal gestuurd op alle onderdelen die van belang zijn voor een volledig werkende tramlijn.”

Samenwerking

Verder blijkt de keuze van de gemeente en de BRU om samen het opdrachtgeverschap te vervullen, in de praktijk niet succes te zijn geweest. De samenwerking tussen alle betrokken, waaronder gemeente, de provincie, de projectorganisatie en hoofdaannemer BAM, verliep moeizaam. De partijen voelden weinig betrokkenheid en verantwoordelijkheid voor nevenprojecten, die wel essentieel waren voor de realisatie van een rijdende tram. Daarmee werd uit het oog verloren wat ‘het beste voor het project’ was.

Burgemeester en wethouders en Provinciale Staten erkennen dat de samenwerking ‘niet optimaal’ was. Zij beloven beterschap voor de toekomst. De rekenkamers zijn hier niet helemaal gerust op. Het gevaar is nog niet geweken dat het project in december 2019 nog niet wordt afgerond en dat de kosten nog verder zullen oplopen. “Alle betrokkenen zullen zich de komende tijd stevig moeten inzetten om de beoogde verbeteringen daadwerkelijk te realiseren.”

Informatievoorziening

Bovendien ontbrak het aan goede informatievoorziening aan de Raad en de Staten. Er waren afspraken gemaakt over het aanleveren van voortgangrapportages, maar die kwamen vaak niet op tijd. Daarnaast waren de voortgangsrapportages aan de Raad en de Staten gewoonlijk nauwelijks te vergelijken en onvoldoende begrijpbaar. “Dit heeft de controlerende rol van de Raad en de Staten bemoeilijkt.”

In hun reacties zeggen de gemeente en de provincie de constateringen te onderschrijven, maar willen ook enkele nuances aanbrengen. Het gaat hier namelijk om een groot en complex project. Maar vooral de oppositiepartijen blijven kritisch. De betrokken bestuurders hebben wat uit te leggen aan de Utrechters, waarschuwt de PvdA in de Staten en de gemeente. “De miljoenen extra gaan ten koste van andere dingen die wij in de stad en provincie kunnen doen.”

Lees ook:

• Provinciale Staten trekken 64 miljoen extra uit voor Uithoflijn
• Rapport: provincie Utrecht tekortgeschoten bij Uithoflijn